Nguyên tắc quyền huyết thống trong Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008 quy định như thế nào?

Trả lời:

Nguyên tắc quyền huyết thống (Jus sanguinis) là một trong những nguyên tắc cơ bản của Luật Quốc tịch nhiều nước trên thế giới. Nội dung của nguyên tắc này có nghĩa là trẻ em sinh ra có quyền được mang quốc tịch của cha, mẹ. Tuy nhiên, ở một số nước, nguyên tắc quyền huyết thống chỉ được áp dụng căn cứ vào huyết thống người cha (Jus sangui a patre), nghĩa là chỉ khi nào người cha có quốc tịch một nước thì người con mới có quốc tịch nước đó, còn quốc tịch của người mẹ không được làm căn cứ xác định quốc tịch cho con. Một số nước châu á áp dụng nguyên tắc quyền huyết thống của người cha như Thái Lan, Brunây, Inđônêxia v.v… ở một số nước khác, trong đó có Việt Nam, Lào, nguyên tắc quyền huyết thống được áp dụng căn cứ cả vào huyết thống người cha và huyết thống người mẹ (Jus sanguinis a parentibus ), theo đó, trẻ em có cả cha và mẹ mang quốc tịch của một nước thì cũng sẽ được mang quốc tịch nước đó, không phụ thuộc vào việc trẻ em đó sinh trong hay ngoài lãnh thổ nước này. Theo quy định tại Điều 15 Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008, trẻ em sinh ra có cha và mẹ đều là công dân Việt Nam thì có quốc tịch Việt Nam không kể trẻ em đó sinh ra trong hay ngoài lãnh thổ Việt Nam. Đây là sự thể hiện triệt để việc áp dụng nguyên tắc quyền huyết thống căn cứ vào huyết thống của cả cha và mẹ. Thể hiện tinh thần bình đẳng nam nữ, trong trường hợp không xác định được quốc tịch người cha, Luật Quốc tịch Việt Nam cho phép áp dụng nguyên tắc xác định quốc tịch theo huyết thống người mẹ, theo đó, trẻ em khi sinh ra có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam, còn người kia là người không quốc tịch, hoặc có mẹ là công dân Việt Nam, còn cha không rõ là ai thì cũng có quốc tịch Việt Nam không kể trẻ em đó sinh ra trong hay ngoài lãnh thổ Việt Nam (khoản 1 Điều 16 Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008). Tuy nhiên, trong trường hợp trẻ em khi sinh ra có cha hoặc mẹ là công dân của một nước còn người kia mang quốc tịch nước khác thì, để hạn chế tình trạng hai hay nhiều quốc tịch, ở một số nước đã quy định thêm điều kiện về mặt hình thức để cha mẹ lựa chọn quốc tịch cho con. Ví dụ, Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008 quy định trong trường hợp trẻ em khi sinh ra có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam còn người kia là công dân nước ngoài thì trẻ em có quyền mang quốc tịch Việt Nam nếu có sự thỏa thuận bằng văn bản về việc lựa chọn quốc tịch Việt Nam cho trẻ em vào thời điểm đăng ký khai sinh (khoản 2 Điều 16 Luật Quốc tịch Việt Nam).